મહારાણા પ્રતાપની ગંભીર નિયતિ, મહારાણા પ્રતાપ પ્રત્યે ભામાશાહની ભક્તિ, મહારાણા પ્રતાપની છેલ્લી ઈચ્છા

મહારાણા પ્રતાપની ગંભીર નિયતિ :

·         મહારાણા પ્રતાપ પર્વતોના જંગલો અને ખીણોમાં ભટકતા હોય ત્યારે પણ તેમના પરિવારને સાથે લઈ જતા હતા. દુશ્મન ગમે ત્યારે ગમે ત્યાંથી હુમલો કરે તેવો ભય હંમેશા રહેતો હતો. ખાવા માટે યોગ્ય ખોરાક મેળવવો એ જંગલોમાં અગ્નિપરીક્ષા હતી. ઘણી વખત, તેઓને ખોરાક વિના જવું પડ્યું; તેઓને પહાડો અને જંગલોમાં ખાધા વિના એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ ભટકવું પડતું હતું. દુશ્મનના આગમનની માહિતી મળતાં તેઓએ ખોરાક છોડીને તરત જ બીજી જગ્યાએ જવું પડ્યું. તેઓ સતત કોઈ ને કોઈ આફતમાં ફસાયા હતા.

·         એકવાર મહારાણી જંગલમાં ‘ભાકરી’ (ભારતીય રોટલી) શેકતી હતી; તેમનો હિસ્સો ખાધા પછી, તેણીએ તેની પુત્રીને રાત્રિભોજન માટે બાકીની 'ભાકરી' રાખવા કહ્યું પરંતુ તે સમયે, એક જંગલી બિલાડીએ હુમલો કર્યો અને તેના હાથમાંથી 'ભાકરી' નો ટુકડો છીનવી લીધો અને રાજકુમારીને રડતી રડતી છોડી દીધી. એ ભાખરીનો ટુકડો પણ એના નસીબમાં નહોતો. દીકરીની આવી હાલત જોઈને રાણા પ્રતાપને દુ:ખ થયું; તે તેની બહાદુરી, બહાદુરી અને સ્વાભિમાનથી ગુસ્સે થયો અને વિચારવા લાગ્યો કે શું તેની બધી લડાઈ અને બહાદુરી યોગ્ય છે. મનની આવી અસ્થિર સ્થિતિમાં, તે અકબર સાથે યુદ્ધવિરામ બોલાવવા સંમત થયા. અકબરના દરબારના પૃથ્વીરાજ નામના કવિ, જેઓ મહારાણા પ્રતાપના પ્રશંસક હતા, તેમણે રાજસ્થાની ભાષામાં તેમને કવિતાના રૂપમાં એક લાંબો પત્ર લખીને તેમનું મનોબળ વધાર્યું અને તેમને અકબર સાથે સંધિ કરવા માટે ના પાડી. એ પત્રથી રાણા પ્રતાપને લાગ્યું કે જાણે તેણે 10,000 સૈનિકોની તાકાત મેળવી લીધી છે. તેનું મન શાંત અને સ્થિર થઈ ગયું. તેણે અકબરને શરણાગતિ આપવાનો વિચાર છોડી દીધો, તેનાથી વિપરીત, તેણે વધુ તીવ્રતા સાથે તેની સેનાને મજબૂત બનાવવાનું શરૂ કર્યું અને ફરી એકવાર પોતાનું લક્ષ્ય સિદ્ધ કરવામાં ડૂબી ગયો.

મહારાણા પ્રતાપ પ્રત્યે ભામાશાહની ભક્તિ

·         મહારાણા પ્રતાપના વડવાઓના શાસનમાં એક રાજપૂત સરદાર મંત્રી તરીકે સેવા આપતા હતા. તેના રાજાને જંગલોમાં ભટકવું પડશે અને આવી કષ્ટોમાંથી પસાર થવું પડશે તે વિચારીને તે ખૂબ જ વ્યથિત થયો. મહારાણા પ્રતાપ જે મુશ્કેલ સમયમાંથી પસાર થઈ રહ્યા હતા તે જાણીને તેમને દુઃખ થયું. તેણે મહારાણા પ્રતાપને ઘણી સંપત્તિની ઓફર કરી જેનાથી તે 12 વર્ષ સુધી 25,000 સૈનિકોને જાળવી શકશે. મહારાણા પ્રતાપ ખૂબ જ ખુશ હતા અને ખૂબ આભારી હતા.

·         મહારાણા પ્રતાપે શરૂઆતમાં ભામાશાહ દ્વારા ઓફર કરેલી સંપત્તિ સ્વીકારવાનો ઇનકાર કર્યો હતો પરંતુ તેમના સતત આગ્રહથી તેમણે આ ઓફર સ્વીકારી હતી. ભામાશાહ પાસેથી સંપત્તિ પ્રાપ્ત કર્યા પછી, રાણા પ્રતાપે અન્ય સ્રોતોમાંથી નાણાં મેળવવાનું શરૂ કર્યું. તેણે પોતાની સેનાના વિસ્તરણ માટે તમામ નાણાંનો ઉપયોગ કર્યો અને ચિત્તોડ સિવાય મેવાડને મુક્ત કરાવ્યું જે હજુ પણ મુઘલોના નિયંત્રણમાં હતું.

મહારાણા પ્રતાપની છેલ્લી ઈચ્છા

·         મહારાણા પ્રતાપ જ્યારે મરતા હતા ત્યારે પણ ઘાસના બનેલા પલંગ પર સૂતા હતા કારણ કે ચિત્તોડને મુક્ત કરવાના તેમના સોગંદ હજુ પૂરા થયા ન હતા. છેલ્લી ઘડીએ તેણે પોતાના પુત્ર અમરસિંહનો હાથ પકડીને ચિત્તોડને મુક્ત કરાવવાની જવાબદારી પુત્રને સોંપી અને શાંતિથી મૃત્યુ પામ્યા. અકબર જેવા ક્રૂર બાદશાહ સાથે તેમની લડાઈની ઈતિહાસમાં કોઈ સરખામણી નથી. જ્યારે લગભગ આખું રાજસ્થાન મુઘલ સમ્રાટ અકબરના નિયંત્રણમાં હતું, ત્યારે મહારાણા પ્રતાપે મેવાડને બચાવવા માટે 12 વર્ષ સુધી લડત આપી હતી. અકબરે મહારાણાને હરાવવા માટે વિવિધ ઉપાયો અજમાવ્યા પરંતુ તેઓ અંત સુધી અજેય રહ્યા. આ ઉપરાંત, તેણે રાજસ્થાનની જમીનનો મોટો હિસ્સો પણ મુઘલો પાસેથી આઝાદ કરાવ્યો હતો. તેણે ઘણી મુશ્કેલીઓ સહન કરી પરંતુ તેણે હારનો સામનો કરતા પોતાના પરિવાર અને માતૃભૂમિનું નામ સાચવ્યું. તેમનું જીવન એટલું તેજસ્વી હતું કે આઝાદીનું બીજું નામ ‘મહારાણા પ્રતાપ’ હોઈ શકે. અમે તેમની વીર સ્મૃતિમાં શ્રદ્ધાંજલિ આપીએ છીએ!